De politie, de toon en de improvisatie

Met theatergroep The Big Mo was ik afgelopen week te gast op een bijeenkomst van de politie en het OM. Het centrale thema was communicatie en dan vooral de externe: hoe ga je om met mondige burgers en de pers? Een mooi en belangrijk onderwerp dat voor de pauze helder uiteen werd gezet met een aantal casussen uit de praktijk. En het laat zich raden die op een bijeenkomst gaan over serieuze zaken. Zij hebben tenslotte te maken met leven en dood.

Tussen theater en training

Na de pauze boog de zaal zich over een aantal fictieve casussen, die collega Monique van Aken en ik tot leven brachten door scènes te spelen. Aangezien we af en toe mensen uit de zaal naar voren haalden om mee te spelen, zat deze opdracht ergens tussen een theatervoorstelling en trainingsacteren in. Dat maakte ook dat we het vooraf vooral hadden over de toon.

Serieus met humor

Enerzijds is het een serieuze bijeenkomst met een duidelijk inhoudelijk doel. Dat neigt naar meer ingeleefd en realistisch spel. Anderzijds willen we ook niet dat het te droog of te zwaar wordt, een beetje luchtigheid doet vaak wonderen. Het kan energie brengen, de aandacht en betrokkenheid van het publiek sturen en ik ben ervan overtuigd dat mensen ook meer leren als ze ergens plezier in hebben. En dus kozen we ervoor de scènes met de nodige humor te brengen. Talkshowhost Hans Vogel die ik neerzette was net iets te scheutig met ‘neem ons mee naar dat moment’ en ‘wat ging er op dat moment door u heen’ en Monique van Aken speelde haar afgeperste ondernemer (Esther Bal van Megasnack) ook lekker vet (padoempatsj). Ook bij de andere personages die we opvoerden – ooggetuigen, bezorgde burgers, agenten, openbaar aanklagers) zochten we naar de balans tussen de humor en inhoud. Die hebben we ook gevonden naar mijn gevoel (en getuige de reacties na afloop). Toch blijft het spannend, je wilt de plank niet mis slaan.

Acteren & improviseren

Wat daar enorm bij helpt is dat we kunnen improviseren. Dat geeft ons de vrijheid en ruimte om flexibel te zijn en subtiele (of minder subtiele) veranderingen door te voeren. We houden continu voeling met de zaal en kunnen wat we spelen indien nodig bijsturen. Hadden we alle scènes volledig uitgeschreven, ingestudeerd en gerepeteerd, dan zou dat ontbreken. Voor deze opzet – steeds een korte scène gevolgd door een inhoudelijke discussie in de zaal – is improvisatietheater ideaal.

Inkoppertje

Dat geldt niet alleen voor de toon en sfeer die je als acteur neerzet, maar ook voor de tekst in de scène. Voorbeeldje: in de discussie merkte iemand op dat het van belang was de zaak ook door de bril van de ander te bekijken. Toen ik daarna een brildragende openbaar aanklager speelde die een discussie had met een teamleider van de politie was de grap dan ook snel gemaakt. Een inkoppertje? Misschien. Maar wel één die je alleen kunt maken als je de ruimte hebt om te improviseren.