Tien jaar lang schreef ik met collega-theatermakers en -trainers blogs en artikelen over de edele kunst van het improviseren op de site Improblog. Dat platform is inmiddels opgeheven, maar voor iedereen die erin geïnteresseerd is, is het volledige archief nog beschikbaar via: http://improblog.sytsewilman.nl
Een greep uit de activiteiten en optredens:
Op zaterdag 8 maart speelde ik met improvisatie-formatie Olla Vogala op het Amersfoorts Theatersport Toernooi (AmTT), dat gehouden werd in De Kamers in Amersfoort. Nadat we vorig jaar het toernooi wonnen, schopten we het dit keer tot de finale, waarin we de Utrechtse impro-groep Alter Ego er met de eerste prijs vandoor zagen gaan.
Twee Weerwolven-shows voor uitverkochte zalen! De eerste samen met theatergroep Rocky Amaretto , waarvoor ik eerst een training verzorgde alvorens het podium op te gaan als spelleider en verteller. De tweede voorstelling was in Nijmegen. Op uitnodiging van Nimma Impro vroeg ik improvisatie-spelers uit het hele land voor een show in compleet volle zaal van Eva’s Theatertuin.
Ook komende periode zit ik niet stil. Zo geef ik een aantal lessen bij de Amersfoortse groep Bruin Tapijt, ter voorbereiding op hun jubileum-show in theater De Lieve Vrouwe. Die avond – zaterdag 17 mei – ga ik ook presenteren. Vervolgens sta ik op 20 juni in Groningen op de planken in het Prinsentheater met de voorstelling De Robots.
Op de valreep van 2024 speelde ik met de altijd geweldige improvisatie-actrices Charlotte Latour en Stephanie Heijtel en muzikant Lucien Greefkes een voorstelling. We speelden op Vrijwilligersdag in een mooie zaal voor een paar honderd vrijwilligers uit de gemeente Gilze Rijen. Na een opening door de wethouder hebben we ze ruim een uur verhalen, scenes, grappen, grollen en een enkele interactieve opdracht voorgeschoteld.
Optreden vinden we altijd leuk om te doen, maar voor een enthousiaste zaal vol mensen die zich allemaal als vrijwilliger inzetten, is het helemaal een feestje. Dat was geheel wederzijds, hoorden we na afloop terug tijdens de borrel. Ook de organisatie was dik tevreden over de in hun woorden “hele leuke, mooie, slimme voorstelling waar de mensen van hebben genoten. Dat er maar vele mogen volgen in 2025!
Hier onder de flyer die voor de voorstelling is gemaakt:
Een paar weken geleden was ik jury op het Nederlands Theatersport Toernooi, het kampioenschap improvisatietheater voor Nederland en België. Precies tien jaar nadat ik het zelf wist te winnen mocht ik de deelnemers beoordelen met collega’s Stephanie Heijtel en Bonne Ziengs.
Het mooie van jureren op het toernooi is dat je er niet alleen bent om het getoonde spel te beoordelen. Je bent echt onderdeel van de voorstelling en bent er mede verantwoordelijk voor dat de spelers het beste van zichzelf kunnen laten zien en het publiek optimaal geniet van het vertoonde spel. Dat is ook nodig, want improvisatie is per definitie kwetsbaar. Je kunt de spelers dus helpen door samen met de presentator te zorgen voor een goede sfeer in de zaal en door tijdens scenes soms bij te sturen met een aanwijzing.
Tussen de scenes door geven we desgevraagd ook feedback. En ja, ook punten. Mijn uitgangspunt is altijd: sympathiek met de woorden en streng met de punten. Want uiteindelijk is het een afvalrace en is het de bedoeling dat de beste twee teams de finale halen en het allerbeste team wint. Onderstaande foto’s geven dat denk ik het beste weer: we kijken geconcentreerd, we leven mee, we vragen ons constant af of we moeten ingrijpen, we denken na over de punten maar vooral ook: we genieten en we hebben lol.
Vorige week deed ik mee aan het Amersfoorts Theatersport Toernooi (AmTT), dat voor de tweede keer gehouden werd in Podium Kosmik. Met mijn team Olla Vogala schopte ik het tot de stijf uitverkochte finale waarin we het opnamen tegen de formatie Zonder Saus, de winnaar van de vorige editie. De jury en het publiek verkozen ons met 2-1 tot winnaar van het toernooi.
Dat klinkt misschien heel competitief en natuurlijk is het ook een wedstrijd, maar bij zo’n toernooi staat voorop dat de spelers elkaar helpen en inspireren en we samen het publiek vermaken met spontane scenes, liedjes, sketches, grappen en grollen. Dat is zeker gelukt, want ik heb net zoveel genoten van onze “tegenstanders” als van mijn eigen team.
Overigens is het concept van vier neerlandici (vandaar de naam Olla Vogala) die met elkaar improviseren goed bevallen. Het zou dan ook zo maar kunnen dat Iris Kooijman, Stephanie Heijtel, Bonne Ziengs en ik nog vaker samen het podium op gaan. Eerst gaan we genieten van onze gewonnen Gouden Kei en de herinneringen aan een geweldig evenement.
Verhalen Verbinden is de slogan van een project in de gemeente Ermelo. Een motto dat me past als een jas, waar ik in geloof en dat naadloos aansluit bij de kracht van improvisatietheater. Toen de organisatie me benaderde om met Bliksemfles een bijdrage te leveren, waren we het dan ook al snel eens. Een geïmproviseerde voorstelling op basis van suggesties en verhalen uit de zaal zou een mooie toevoeging zijn aan het programma dat werd opgezet voor alle vrijwilligers in de gemeente.
En dus stonden we – theatermakers Ben van Bokhoven, Stephanie Heijtel, Sytse Wilman en muzikant Lucien Greefkes – vrijdag 8 december in theater De Dialoog in Ermelo. We legden contact met de zaal en speelden sketches, scenes en liedjes op basis van hun inbreng. We sloten af met een kerstverhaal waarin we elementen van de hele middag verwerkten, wat ons na afloop op leuke reacties en complimenten kwam te staan.
Een mooi moment was voor mij toen vrijwilliger Fransje bij ons op het podium kwam. Ik stelde haar welgeteld 1 vraag en meteen stak de bejaarde vrouw een geweldig verhaal af over hoe zij aan vrijwilligerswerk was begonnen. Oprecht, ontroerend en hilarisch, vooral toen ze en passent de column die begon te promoten.
Het jaar zit er bijna op en als altijd heb ik met en voor uiteenlopende doelgroepen en organisaties gewerkt: professionals, bestuurders, politici, amateurtheatermakers… Elke keer heb ik met plezier voor ze opgetreden of met ze aan de slag gegaan in workshops over o.a. presenteren en improviseren. Maar voor mij zijn de kleine momenten altijd het mooiste. Zoals wanneer een oudere mevrouw met haar eigen verhaal iedereen weet te raken. Op dat soort momenten zie je dat theater inderdaad verbindt.
De lokale krant schreef er een artikel over:
Met de zomervakantie voor de deur is het tijd om weer even terug te blikken op wat leuke klussen, opdrachten en optredens die ik de afgelopen periode heb uitgevoerd. Zo was ik 10 juni te gast op het longform-improvisatie festival Impro XL in Hoorn. Overdag gaf ik een (uitverkochte jeuh) workshop improviseren, ’s avonds mocht ik het festival afsluiten als speler van de groep Vermiljoen (bestaande uit mijzelf en de geweldige Roos Slingerland, Lin Scholten, Johan Hoekstra en Ben van Bokhoven). We speelden Huis aan Zee, een voorstelling met geïmproviseerde scenes in en om een vakantiehuisje. De kwaliteit van de voorstelling was naar mijn bescheiden mening beter dan die van de foto’s 🙂
Verder verzorgde ik de tweedaagse training Debatteren voor Professionals namens het Nederlands Debat Instituut in Hilversum en de afsluitende lessenreeks bij theatersportvereniging Bruin Tapijt in mijn thuisstad Amersfoort.
Een andere fijne opdracht was het technologiefestival Techfeast in Deventer. Als dagvoorzitter was ik actief op de locatie Demonstrate, waar verschillende sprekers en workshopleiders het publiek meenamen in onderwerpen als hacken en de toegevoegde waarde van games. Ontzettend leuk, leerzaam en warm, zoals wel te zien is op deze foto met mijn collega-dagvoorzitters Sander Veen van Troef Training & Theater en Thomas Hoogendoorn van Frisblikkers.
Voor de komende weken staat er even rust op het programma, maar voor na de zomervakantie staan de eerste opdrachten en optredens alweer in de agenda. Ik wens iedereen een fijne zomer!
Onlangs werd ik gevraagd om samen met Cindy Pittens, Thomas Hoogendoorn en Marco van Duuren op te treden voor studenten van de hogeschool Saxion in Deventer. Afgelopen jaar mochten we met hetzelfde team (plus Sanne van der Kolm) optreden in de Deventer Schouwburg voor het personeel van Saxion.
Het is natuurlijk altijd heel fijn om na een voorstelling terug te worden gevraagd. Aangezien we alle voorstellingen improviseren, kan dat ook gemakkelijk: het is iedere keer anders en we spelen altijd in op wat er op dat moment in de zaal gebeurt. Zo pakt een voorstelling voor studenten op natuurlijk wijze anders uit dan een show voor docenten en medewerkers.
Op die manier konden we ook ingaan op het thema dat we meekregen: het welzijn van studenten. Tussen de grappen en grollen door konden we daar ook ruimte voor bieden: waar worstelen ze mee, waar zijn ze onzeker over en waar voelen ze zich goed door? Mijn studententijd ligt al even achter me en mijn indruk is dat het voor studenten van nu zeker niet eenvoudiger en leuker is geworden allemaal. We hadden wat bedenkingen over hoeveel er zouden komen opdagen, maar de zaal zat heerlijk vol en er was een geweldige sfeer en energie.
Ik hoop dat we met onze show een kleine bijdrage hebben kunnen leveren aan wat volgens mij voor iedereen – van professional tot student – ontzettend belangrijk is: plezier hebben.
Afgelopen zaterdag was ik de hele dag op het podium en achter de schermen actief op het Amersfoorts Theatersport Toernooi . Zes teams improviseerden de hele dag scenes, verhalen, grappen en liedjes. De zaal – podium Kosmik in Amersfoort – zat de hele dag vol enthousiast publiek en uiteindelijk ging de titel (en de Gouden Kei) naar het team Zonder Saus. Ik heb met heel veel plezier in de organisatie gezeten en vanaf het podium de spelers en het publiek zo goed mogelijk van dienst geweest als presentator. Nu al een hoogtepuntje van 2023.
‘Wat dapper dat je hier vandaag bent’, zei ik laatst voor het begin van een workshop ‘improviseren in professionele organisaties’ tegen één van de deelnemers. Ze had net daarvoor verteld dat ze er tegenop zag vanwege een eerdere ervaring. Destijds moest ze tijdens een assessment een product waar ze niks van wist verkopen aan een stugge trainingsacteur. Na afloop kreeg ze plompverloren te horen dat ze niet klantvriendelijk genoeg was. ‘Een klein trauma’, noemde ze het zelf met een glimlach waar achter wel degelijk een hoop schuil ging.
Met de dapperheid die ik meende te bespeuren bleek het wel mee te vallen. ‘Ik dacht dat het verplicht was’, zei ze. De hele groep moest lachen en eerlijk gezegd was dat het perfecte begin van mijn workshop. Het was voor alle deelnemers spannend en voor mij ook. Je weet natuurlijk nooit vooraf of je als trainer een goede klik hebt met de groep en of het programma inhoudelijk tegemoet komt aan de wensen en verwachtingen van de deelnemers. In een voorgesprek stem ik dat natuurlijk af met de opdrachtgever, maar zeker weten doe je het niet.
Het ging in dit geval om een team juristen, een groep die gewend is aan risico’s afdekken, fouten vermijden en tot in detail uitdenken en voorbereiden. Op het vlak van samenwerken, gesprekstechniek en presenteren konden ze volgens de leidinggevende nog verbeteren. Maar het is heel logisch dat ze het spannend vinden als ze ineens een ochtend met improvisatietechnieken aan de slag gaan.
Gelukkig ontlaadt niets zo gemakkelijk spanning als lachen. En de openhartige opmerking van de deelnemer die dacht dat deelname verplicht was, zorgde daarvoor. Ik had het fijne begin te danken aan haar eerlijkheid. Sowieso denk ik dat eerlijkheid een belangrijke factor is. Eerlijk zijn over je verwachtingen en hoe je iets ervaart. Practise what you preach is een motto dat ik probeer toe te passen.
Als improvisatie-deskundige moet ik niet halsstarrig vasthouden aan het programma of de training die ik heb uitgestippeld, maar inspelen op wat er op dat moment speelt in de groep. Dat wordt een stuk eenvoudiger als de groep eerlijk durft te zijn, behoeftes durft aan te geven en vragen durft te stellen. De opmerking van de deelnemer en de lach die volgde, stelde openheid meteen als voorbeeld voor de hele groep.
Na afloop van de training vroeg ik uiteraard hoe de groep het had ervaren. Ik was best een beetje trots toen de deelnemer die er tegenop zag, zei dat ze van haar trauma af was. Pas later bedacht ik me dat ze dat toch vooral aan zichzelf te danken had. En dat ze daar met die ene opmerking – ‘ik dacht dat het verplicht was’ – de basis voor heeft gelegd.