Improviseren, organiseren en presenteren

Afgelopen zaterdag was ik de hele dag op het podium en achter de schermen actief op het Amersfoorts Theatersport Toernooi . Zes teams improviseerden de hele dag scenes, verhalen, grappen en liedjes. De zaal – podium Kosmik in Amersfoort – zat de hele dag vol enthousiast publiek en uiteindelijk ging de titel (en de Gouden Kei) naar het team Zonder Saus. Ik heb met heel veel plezier in de organisatie gezeten en vanaf het podium de spelers en het publiek zo goed mogelijk van dienst geweest als presentator. Nu al een hoogtepuntje van 2023.

/0 Reacties/door

Workshop improvisatie technieken met juristen en de kracht van eerlijkheid

‘Wat dapper dat je hier vandaag bent’, zei ik laatst voor het begin van een workshop ‘improviseren in professionele organisaties’ tegen één van de deelnemers. Ze had net daarvoor verteld dat ze er tegenop zag vanwege een eerdere ervaring. Destijds moest ze tijdens een assessment een product waar ze niks van wist verkopen aan een stugge trainingsacteur. Na afloop kreeg ze plompverloren te horen dat ze niet klantvriendelijk genoeg was. ‘Een klein trauma’, noemde ze het zelf met een glimlach waar achter wel degelijk een hoop schuil ging.

Perfect begin

Met de dapperheid die ik meende te bespeuren bleek het wel mee te vallen. ‘Ik dacht dat het verplicht was’, zei ze. De hele groep moest lachen en eerlijk gezegd was dat het perfecte begin van mijn workshop. Het was voor alle deelnemers spannend en voor mij ook. Je weet natuurlijk nooit vooraf of je als trainer een goede klik hebt met de groep en of het programma inhoudelijk tegemoet komt aan de wensen en verwachtingen van de deelnemers. In een voorgesprek stem ik dat natuurlijk af met de opdrachtgever, maar zeker weten doe je het niet.

Juristen

Het ging in dit geval om een team juristen, een groep die gewend is aan risico’s afdekken, fouten vermijden en tot in detail uitdenken en voorbereiden. Op het vlak van samenwerken, gesprekstechniek en presenteren konden ze volgens de leidinggevende nog verbeteren. Maar het is heel logisch dat ze het spannend vinden als ze ineens een ochtend met improvisatietechnieken aan de slag gaan.

Spanning ontladen

Gelukkig ontlaadt niets zo gemakkelijk spanning als lachen. En de openhartige opmerking van de deelnemer die dacht dat deelname verplicht was, zorgde daarvoor. Ik had het fijne begin te danken aan haar eerlijkheid. Sowieso denk ik dat eerlijkheid een belangrijke factor is. Eerlijk zijn over je verwachtingen en hoe je iets ervaart. Practise what you preach is een motto dat ik probeer toe te passen.

Als improvisatie-deskundige moet ik niet halsstarrig vasthouden aan het programma of de training die ik heb uitgestippeld, maar inspelen op wat er op dat moment speelt in de groep. Dat wordt een stuk eenvoudiger als de groep eerlijk durft te zijn, behoeftes durft aan te geven en vragen durft te stellen. De opmerking van de deelnemer en de lach die volgde, stelde openheid meteen als voorbeeld voor de hele groep.

Basis

Na afloop van de training vroeg ik uiteraard hoe de groep het had ervaren. Ik was best een beetje trots toen de deelnemer die er tegenop zag, zei dat ze van haar trauma af was. Pas later bedacht ik me dat ze dat toch vooral aan zichzelf te danken had. En dat ze daar met die ene opmerking – ‘ik dacht dat het verplicht was’ – de basis voor heeft gelegd.

/0 Reacties/door

Een greep uit de bezigheden

Ik zou het bijna vergeten, nu de rustige zomerperiode is aangebroken en ik net terug ben van een fijne vakantie in eigen land, maar het is eigenlijk heel bijzonder het de afgelopen maanden weer lekker druk was. Het voelt alweer als normaal, dat ik les gaf bij theatergroepen, workshops en trainingen verzorgde in presenteren, debatteren en improviseren voor bedrijven en professionals en voorstellingen kon spelen. Maar zo gewoon is dat niet. De corona-periode ligt me nog vers in het geheugen. Waarbij opdrachten werden afgezegd, het stil bleef in mijn mailbox en ik hooguit online wat kon verzorgen. Stil gezeten heb ik niet: ik heb nieuwe ideeën, concepten en plannen ontwikkeld, podcasts gemaakt en ben ik – waar de maatregelen het toelieten – toch aan de slag gegaan.

Evenzogoed ben ik dankbaar dat alles vervolgens weer min of meer normaal werd en dat ik weer werd ingezet. Zo mocht ik twee voorstellingen spelen op het internationale festival Impro Amsterdam, improviseerde ik met mijn geweldige collega’s Sanne van der Kolm, Cindy Pittens, Thomas Hoogendoorn en Marco van Duuren scenes en sketches voor de Saxion Hogeschool in Deventer en verzorgde ik trainingen voor het Nederlands Debat Instituut in Hilversum en Group M in Amsterdam. Van trainingen en workshops maak ik eigenlijk nooit beeldmateriaal, maar onderstaande foto’s geven een indruk van de voorstellingen die ik mocht spelen:

/0 Reacties/door

Improviseren als nuttige vaardigheid (in plaats van noodoplossing)

“We hebben de hele crisis moeten improviseren”, zei minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid)
onlangs in een interview. Premier Rutte bedoelde min of meer hetzelfde toen hij tijdens een
persconferentie zei: “We varen op zicht”. En laatst viel mijn oog op de krantenkop “Partijen hekelen improvisatie De Jonge”. In al deze gevallen lijkt improviseren te staan voor willekeur en zwabberbeleid of dient het als excuus daarvoor. Een noodgreep. Terwijl dat helemaal niet hoeft. Wie positief staat tegenover improviseren en zorgt dat hij is voorbereid op het onvoorziene, staat sterker. Vooral in crisistijd… 

Lees meer

/0 Reacties/door

Podcast: verhaal bij Echt Gebeurd

Het waargebeurde verhaal dat ik begin dit jaar vertelde bij de verhalenmiddag Echt Gebeurd in comedyclub Toomler is verschenen als podcast. De opname is te horen op bekende podcast-platforms zoals Spotify en Apple Podcasts, maar ook onder dit bericht.

Zelf vond ik het een erg leerzame ervaring om mee te doen aan Echt Gebeurd. Als theatermaker, presentator en trainer ben ik het wel gewend om voor een publiek te spreken. Toch was het spannend. Dat kwam doordat het een persoonlijk verhaal is, waar ik me kwetsbaar voor moest opstellen.

Bovendien wist ik dat Echt Gebeurd een groot bereik heeft. Dat bleek ook wel nadat de podcast was gepubliceerd. Ik heb heel veel reacties gekregen, van vrienden en bekenden, maar ook van mensen die ik niet of nauwelijks ken. Ze waren allemaal positief en vonden het verhaal afwisselend mooi, romantisch, grappig of zelfs ontroerend. Daar ben ik natuurlijk heel blij mee. Ik wilde het vertellen omdat ik het leuk vond, maar ook omdat ik geloof in de kracht van verhalen. Dat je daarmee soms meer kunt uitdrukken dan je zelf door hebt.

/0 Reacties/door

Webinar over improviseren voor de Universiteit Leiden

Improviseren is samenwerken, communiceren en inspelen op de situatie zoals die is (en die niet per se is zoals jij denkt dat die moet zijn). Daarom zei ik ook meteen ja toen de HR & Finance academy van de Universiteit Leiden mij vroeg om een webinar te verzorgen over improvisatie en wat je daar als professional van kunt leren.

Online training

Natuurlijk ben ik gewend om deelnemers aan mijn trainingen fysiek te zien, rechtstreeks aan te spreken en actief aan het werk te zetten. Ook lezingen die ik verzorg als spreker hebben een interactief karakter. Maar dit was een mooie kwestie van practice what you preach. Vanzelfsprekend waren er wat technische hobbels, maar die namen we (met dank ook aan de moderator) steeds soepeler. Break-out rooms, microfoons, plaatjes en filmpjes: we kregen het allemaal aan de praat.

Webinar: geslaagd

Aan het eind vatte één van de deelnemers de strekking van mijn verhaal treffend samen. Ze  gaf aan die mee te nemen in haar verdere werk en dat gaf mij dat een even voldaan gevoel als na een “normale” workshop. Toen wist ik: webinar geslaagd.

Vanuit huis

Op die manier verzorgde ik vlak voor mijn verhuizing van Amsterdam naar Amersfoort een sessie vanuit huis. Vanaf mijn eigen keukentafel, die ik natuurlijk zo had gepositioneerd dat de vuile vaat buiten beeld bleef :-). Op mijn nieuwe locatie heb ik een ruimte waar dat niet meer hoeft. Improviseren op afstand: ik ben er klaar voor!

PS Hier de set-up die ik gebruikte:

PS op onderstaande afbeelding zijn ivm de privacy de foto’s en namen van de deelnemers vaag gemaakt. Dat je niet denkt dat het er de hele tijd zo uit zag 🙂

/0 Reacties/door

Podcasts: met passie en professioneel

Als groot liefhebber van podcasts, werk ik al langer aan een hobby-project: een podcast over de muziek en de geschiedenis van de band Nirvana. Ik presenteer de show samen met game- en theaterschrijver Jedidjah Julia Noomen. De eerste afleveringen klinken niet zo denderend, maar inmiddels heb ik het opnemen en monteren – al zeg ik het zelf – aardig in de vingers. We krijgen er steeds meer leuke reacties op vanuit de hele wereld. Luisteren kan door te zoeken op Nirvana Podcast op Spotify, Apple Podcasts of welke app je maar gebruik en wilt om te luisteren.

 

Ook op professioneel vlak ben ik actief als podcast-maker. Voor Skipr en Zorgvisie – twee vakbladen over de gezondheidszorg in Nederland – heb ik de podcast Voorzorg opgezet. De eerste aflevering, waarin ziekenhuis-directeur David Jongen terugblikt op de coronacrisis, is inmiddels te beluisteren.

 

/0 Reacties/door

5 tips om te improviseren tijdens een crisis

De uitbraak van het coronavirus dwingt bijna iedereen om te improviseren. Of je nou ineens vanuit huis moet werken, even helemaal geen werk meer hebt of je kinderen de hele dag bezig moet houden (of zelf les geeft). Als improvisatie-specialist vertaal ik vaker tips en uitgangspunten uit het improvisatietheater naar andere gebieden om toe te passen. Meestal doe ik dat voor bedrijven en instellingen, maar aangezien alle voorstellingen, trainingen en workshops zijn afgelast nu in een blog.

1 – Accepteer (hoe moeilijk dat ook is)

Het is een basisregel van het improviseren: als je samen zonder script op het podium staat, moet je meegaan met het idee van de ander. Het beste idee is nooit het idee dat jij in je hoofd hebt, maar het idee dat op dat moment gespeeld wordt op het podium. Hoe leuk, goed en geweldig jouw ingeving ook is.

Dat geldt ook als je moet improviseren op de werkvloer. Of in dit geval: op de keukenvloer. Als je daar je werk doet. Terwijl je collega’s niet snappen van dat digitaal vergaderen. En je kind de vaatwastabletten in zijn mond stopt. Laat los hoe jij denkt dat het zou moeten zijn, maar accepteer de situatie zoals die is en maak daar het beste van (en haal dat vaatwastablet uit de mond van je kind. Is vast giftig).

2 – Doe iets (wat dan ook)

Tijdens het improviseren op het podium, sta je soms aarzelend aan de kant. Je wilt wat doen. Een bijdrage leveren. Helpen. Betrokken zijn. Maar je weet even niet hoe. Je gaat steeds meer in je hoofd zitten en de drempel om naar voren te stappen steeds groter. Ondertussen gaat de voorstelling steeds verder. Ik zie als improvisatie-docent ook vaak dat spelers op het podium vooral stilstaan en met elkaar praten. Voor beide gevallen geldt: luister niet naar je hoofd maar naar je benen en die zeggen meestal: kom in actie! Het gaat erom dat je iets doet, niet wat je doet.

Wat de situatie ook is waar je nu in zit door de corona-uitbraak: het uitgangspunt blijft hetzelfde. Begin gewoon ergens. Je hoeft niet de hele trap te zien, neem gewoon de eerste trede (zoals Martin Luther King jr. gezegd schijnt te hebben). Het begin is misschien onwennig, maar door initiatief te nemen zet je een kettingreactie in werking. Als jij een idee hebt, kunnen anderen daar weer op voortbouwen. En als anderen ideeën hebben, vinden ze het vast fijn als jij ze erbij helpt (zie je hoe tip 1 en tip 2 op elkaar aansluiten?)

3 – Maak contact (en sta daar ook voor open)

Toen ik begon met improviseren in het theater, was ik vooral met mezelf bezig. Deed ik het wel goed? En vooral: scoor ik wel bij het publiek? Pas na verloop van tijd besefte ik dat spoelen vanuit contact met mijn medespelers veel fijner is. Goed luisteren naar de ander (niet alleen wat hij zegt maar ook hoe hij het zegt) levert zoveel inspiratie op, dat ik veel minder hoef te bedenken. Voor goed kijken naar de ander (wat doet hij en wat voor gevoel krijg ik daarbij) geldt hetzelfde.

We zitten in een tijd van ‘social distancing’. Het lijkt misschien moeilijk om nu contact te leggen, ik zie om me heen dat het juist nu ontstaat vanuit behoefte. Mensen maken Whatsapp-groepjes, bellen elkaar en vragen aan de oudere buurvrouw of ze ergens mee kunnen helpen. Zojuist stond ik voor het eerst op het balkon te applaudisseren. Uit respect voor de mensen die in de zorg werken, maar ook om even verbinding te maken met de andere mensen uit de straat. Even samen te zijn. (Als je de behoefte voelt om contact te maken maar niet weet hoe: zie tip 2).

4 – Doe aardig (of doe in ieder geval je best)

In het Engels is “don’t be a dick” de laatste jaren aardig in opkomst als uitgangspunt voor improvisatoren. Bedoeld om vervelend gedrag op (en naast) het podium uit te bannen. Grappen maken ten koste van een ander, discriminerende of seksistische opmerkingen, dat soort werk. Juist zonder script of regisseur moet je (sociaal) veilig zijn bij je medespelers. Zelf formuleer ik het liever positief. In plaats van “wees geen eikel” “doe aardig”. Wat dat precies inhoudt? Dat weet je zelf wel (en als je tip 3 opvolgt, merk je het ook vanzelf).

Hoe dit toepasbaar is in het dagelijks leven ten tijde van de huidige crisis, behoeft geen verdere uitleg…

5 – Zet door (en vertrouw erop dat er mooie dingen uit komen)

Vaak zie ik in geïmproviseerd heel veel mooie opzetjes voor verhalen, scenes en sketches. Maar voor ze tot volle wasdom komen, gaan de spelers alweer verder met een heel ander idee. Zonde, want dan moet je weer van voor af aan beginnen. Vertrouw erop dat als je zo maar ergens begint (tip 2) en je dat doorzet, je uiteindelijk mooie resultaten bereikt.

Heel veel mensen zitten in een voor hen onbekende situatie door het corona-virus en de getroffen maatregelen. Maar ik zie ook hele mooie dingen ontstaan. Bedrijven die gratis kennis en middelen ter beschikking stellen. Docenten die razendsnel online lesmateriaal maken (en delen). Mensen die zelf mondkapjes maken. Acties om de medewerkers in de zorg te steunen. Als we dat doorzetten, komen we er doorheen. Waarschijnlijk kost de hele crisis ons heel veel, zowel materieel als emotioneel. Maar als we de goede dingen doorzetten, dan kan het ook nog een paar goede dingen opleveren. Daar vertrouw ik op.

/0 Reacties/door

Van debat tot echt gebeurd verhaal en theater op maat

Volop coaching en training

Bliksemfles is 2020 voortvarend van start gegaan met een reeks leuke klussen en opdrachten. Zo verzorgde ik 1 op 1 coaching met een cursist van het Nederlands Debat Instituut en gaf ik namens datzelfde instituut de tweedaagse cursus Debatteren voor Professionals. Het leuke daaraan is dat mensen uit diverse organisaties en bedrijven trainen om te debatteren. In de meeste gevallen niet omdat ze politieke ambities hebben, maar om de de onderliggende vaardigheden aan te scherpen en toe te passen. Overtuigend presenteren en argumenteren is daarbij heel belangrijk, maar ook reageren op de ander. Hoe reageer je ter plekke op argumenten of aanvallen van een ander? Dat blijft me boeien en daarom verzorg ik de cursus altijd met veel plezier.

Naast zakelijke trainingen, gaf ik ook weer workshops voor theatergroepen. Zo coachte ik de formaties Nautisch Kijken (Haarlem), TvA en Lelijke Eendjes (beide Amsterdam) en Andere Koek (Deventer). Als mijn agenda het toe laat, probeer ik altijd de creatieve kant naast mijn werk in het bedrijfsleven te blijven voeden. Voor mij tot dusverre een heerlijke combinatie.

Echt Gebeurd

Bovendien sta ik regelmatig zelf op het podium: als presentator, gespreksleider en theatermaker. En onlangs ook als verhalen verteller. In comedyclub Toomler betrad ik het podium waar al menig bekend stand-up comedian en cabaretier op stond om een waargebeurd verhaal te vertellen. Dit op uitnodiging van de populaire verhalenmiddag en podcast Echt Gebeurd. Een hele leuke ervaring die zeker voor herhaling vatbaar is. Storytelling is echt wat anders dan comedy, cabaret of improvisatie, maar kent veel raakvlakken.

Theater op maat

Ook voor de komende periode zit er wat dat betreft weer veel in het vat. Volgende week ga ik twee dagen achter elkaar de samenwerking aan met theatermaakster Charlotte Rutgers-Latour. Eerst gaan we samen optreden in De Duurzaamheidsfabriek te Dordrecht, voor veiligheidsregio Zuid Holland Zuid. Zij houden een teamdag rond het thema “Samenwerken in het onbekende” en dat is precies wat wij gaan doen door te improviseren: samenwerken en voortdurend verrast worden door onverwachte en onzekere situaties. Onze aanpak en kijk vanuit het theater, vormen de aftrap en inspiratiebron voor de veiligheidsmedewerkers.

Daags daarna staan we als duo op het podium in Radion Amsterdam. Daar leveren we een creatieve bijdrage aan de boekpresentatie van Daan van Bergen. Hij is filmmaker en schreef het boek Vloggen voor Professionals. Met een interactieve theatervoorstelling mogen we de presentatie ondersteunen en afsluiten.

Op naar Amersfoort!

Dan nog een laatste ontwikkeling: ik ga verhuizen van Amsterdam naar Amersfoort en dat gaat dan ook mijn nieuwe werkplek en uitvalsbasis worden. Nou kom ik toch al door het hele land, dus praktisch gezien maakt dat niet veel uit. Gezien de centrale ligging van Amersfoort, kan ik nog meer kanten op.

/0 Reacties/door

Gelukkig nieuw jaar!

In voorgaande jaren maakte ik nog wel eens een college met foto’s van de workshops, trainingen en voorstellingen van afgelopen jaar. Dit keer houd ik het simpel en kort: ik wens al mijn opdrachtgevers en collega’s het allerbeste voor 2020. Ook in het nieuwe jaar staat Bliksemfles weer klaar om te trainen, te presenteren en te improviseren!

 

/0 Reacties/door